कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI) म्हणजे काय?

कृत्रिम बुद्धिमत्ता म्हणजे संगणक प्रणाली किंवा मशीनला मानवी बुद्धिमत्तेसारखी कार्ये करण्याची क्षमता मिळवणे. AI सिस्टम्स ज्या गोष्टी करू शकतात, त्यामध्ये शिकणे, समस्या सोडवणे, भाषा समजून घेणे, आणि निर्णय घेणे यांचा समावेश आहे.

जनरेटिव्ह AI म्हणजे काय?

जनरेटिव्ह AI म्हणजे AI सिस्टीम्स जी नविन सामग्री निर्माण करू शकतात, जसे की टेक्स्ट, इमेजेस, म्युझिक, व्हिडिओ, आणि इतर प्रकाराची सामग्री. हे AI मॉडेल्स मोठ्या प्रमाणावर डेटा वापरून नवीन आणि कल्पक सामग्री निर्माण करतात. उदाहरणार्थ, GPT-3 किंवा GPT-4 जे टेक्स्ट जनरेट करतात आणि DALL·E जे इमेज जनरेट करते.

विद्यार्थ्यांच्या जीवनात AI चा उपयोग:

1. शिक्षणासाठी सहाय्य: AI आधारित शिक्षण अनुप्रयोग विद्यार्थ्यांना वेगवेगळ्या विषयांमध्ये सहाय्य करू शकतात. उदाहरणार्थ, AI tutor प्रणाली विद्यार्थ्यांच्या क्षमतांनुसार शिकवण देऊ शकतात.
2. संसाधन व्यवस्थापन: AI विद्यार्थ्यांच्या वेळेचे व्यवस्थापन सुधारू शकतो. शेड्यूल तयार करणे, प्राधान्यक्रम ठरवणे आणि कार्यांच्या टास्कसाठी सूचना देणे हे AI द्वारे केले जाऊ शकते.
3. वैयक्तिकृत शिकवण: AI विद्यार्थ्यांच्या शिकण्याच्या पद्धतीच्या विश्लेषणानुसार वैयक्तिकृत शिका प्रणाली तयार करू शकतो.
4. भविष्यवाणी आणि मूल्यांकन: AI विद्यार्थ्यांच्या कामावर आधारित त्यांच्या शैक्षणिक प्रगतीची भविष्यवाणी करू शकतो, ज्यामुळे शिक्षकांना त्यांच्या शिकवणी पद्धती सुधारण्यास मदत होते.

करिअर संधी आणि नोकरीच्या संधी:

AI क्षेत्रातील करिअर संधी आणि नोकरीच्या विविध संधी आहेत:

1. AI सॉफ्टवेअर डेव्हलपर: AI सिस्टिम्स तयार करण्याचे काम करणारे डेव्हलपर्स.
2. डेटा सायंटिस्ट: डेटा विश्लेषण आणि AI च्या मदतीने भविष्यवाणी करणे.
3. मशीन लर्निंग इंजिनियर: मशीन लर्निंग अल्गोरिदम आणि मॉडेल्स तयार करणारे अभियंते.
4. AI रिसर्चर: AI मध्ये नविन शोध घेणारे संशोधक.
5. रोबोटिक्स इंजिनियर: AI वापरून स्मार्ट रोबोट तयार करणारे अभियंते.
6. AI ट्रेन्सेटर किंवा ट्रेनर: AI सिस्टीम्सला विशिष्ट कार्ये शिकवणारे लोक.
7. नॅचरल लँग्वेज प्रोसेसिंग (NLP) विशेषज्ञ: मशीनला मानवी भाषा समजून देण्याचे काम करणारे तज्ञ.
8. विज्युअल AI/कंप्युटर व्हिजन विशेषज्ञ: चित्र आणि व्हिडिओवरील विश्लेषणासाठी AI प्रणाली तयार करणारे लोक.

AI च्या भविष्यातील संधी:

1. आरोग्य सेवांमध्ये सुधारणा: AI च्या मदतीने डॉक्टरांना रोगांची अधिक अचूक निदान करण्यात मदत होईल.
2. वित्त क्षेत्रात बदल: AI बँकिंग, इन्शुरन्स, आणि गुंतवणूक व्यवस्थापनासाठी वापरले जाऊ शकते.
3. वाहन उद्योग: स्वयंचलित (ऑटोनोमस) वाहने तयार करणे.
4. शेती क्षेत्र: कृषी क्षेत्रातील उत्पादन वाढवण्यासाठी AI चा वापर.
5. सुरक्षा: AI चे वापर सुरक्षा व्यवस्थापन, सायबर सुरक्षा यासाठी होईल.

विद्यार्थ्यांसाठी शिफारशी:

1. AI शिकायला प्रारंभ करा: विद्यार्थ्यांना AI आणि मशीन लर्निंगचे मूलभूत ज्ञान शिकायला हवे. ऑनलाइन कोर्स, कार्यशाळा, आणि वेबिनार हे सर्वोत्तम पर्याय असू शकतात.
2. कोडिंग शिकणे: Python, R आणि Java सारख्या प्रोग्रॅमिंग भाषांमध्ये शिकावं, कारण हे AI सिस्टीम्स आणि अल्गोरिदम्समध्ये वापरले जातात.
3. प्रोजेक्ट आधारित शिकवण: प्रकल्पांवर काम करून AI संबंधित व्यावहारिक अनुभव मिळवा.

निष्कर्ष:

AI आणि जनरेटिव्ह AI हे भविष्यातील तंत्रज्ञानाच्या क्षेत्रातील सर्वात महत्वाचे घटक बनले आहेत. विद्यार्थ्यांसाठी हे तंत्रज्ञान शैक्षणिक क्षेत्रात, करिअर संधीमध्ये आणि व्यक्तिगत जीवनात मोठे फायदे घेऊन येते. AI साठी कौशल्ये प्राप्त करणे आणि या क्षेत्रात करिअर तयार करणे विद्यार्थ्यांसाठी उत्तम संधी ठरू शकते.

 बालशिक्षण मंदिर गोरेरामलेन विद्यालयातील विद्यार्थ्यांचा राज्यस्तरीय वक्तृत्व स्पर्धेत दणदणीत विजय

नाशिक : मराठा विद्या प्रसारक समाज संचलित बालशिक्षण मंदिर गोरेरामलेन विद्यालयातील होतकरू विद्यार्थ्यांनी त्र्यंबकेश्वर येथे झालेल्या राज्यस्तरीय वक्तृत्व स्पर्धेत आपल्या प्रतिभेचा ठसा उमटवला. युवा स्फूर्ती संघ बेझे यांच्या आयोजनाखाली पार पडलेल्या या स्पर्धेत शाळेच्या विद्यार्थ्यांनी तब्बल पाच पारितोषिके पटकावून शाळेचे नाव राज्यभर गाजवले.

स्पर्धेत इयत्ता सातवीची विद्यार्थिनी इच्छा चव्हाण हिने आपल्या प्रभावी वक्तृत्वाने सर्वांचे लक्ष वेधून घेत सुवर्णपदक आणि सात हजार रुपयांचे रोख पारितोषिक मिळवले. तर इयत्ता पाचवीचा स्वरूप बळावकर याने रजतपदकासह पाच हजार रुपयांचे रोख बक्षीस पटकावले. कनिष्ठ गटातील या यशाने शाळेच्या वक्तृत्व परंपरेला उजाळा मिळाला आहे.

इयत्ता सातवीची ईश्वरी भालेकर हिने कांस्यपदक आणि तीन हजार रुपयांचे रोख पारितोषिक मिळवले. तिच्याच वर्गातील समीक्षा वराडेने उत्तेजनार्थ बक्षिसासह एक हजार रुपयांचे रोख पारितोषिक मिळवले, तर इयत्ता सहावीचा सहास खैरनार याला विशेष पारितोषिक म्हणून पाचशे रुपये रोख बक्षीस मिळाले. सर्व विजेत्यांना प्रतिष्ठेच्या ट्रॉफी आणि प्रशस्तिपत्रांनीही गौरवण्यात आले.

"आजच्या स्पर्धात्मक युगात केवळ अभ्यासातील प्राविण्य पुरेसे नाही, तर विद्यार्थ्यांमध्ये वक्तृत्व कौशल्य असणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. त्यादृष्टीने शाळा सातत्याने प्रयत्नशील असते," असे मत शाळेचे मुख्याध्यापक श्री. के.के. तांदळे यांनी व्यक्त केले. विद्यार्थ्यांच्या या यशामुळे संपूर्ण शालेय परिवार आनंदित असून, येत्या काळात अशीच कामगिरी करण्याचा संकल्प विद्यार्थ्यांनी व्यक्त केला आहे.

बालशिक्षण मंदिर गोरेरामलेन विद्यालयाने गेल्या अनेक वर्षांपासून विद्यार्थ्यांच्या सर्वांगीण विकासावर भर दिला असून, या यशाने शाळेची शैक्षणिक व सहशालेय क्षेत्रातील वाटचाल अधिक बळकट झाली आहे. राज्यस्तरीय स्पर्धेतील हे यश इतर विद्यार्थांसाठी प्रेरणादायी ठरणार आहे.

 स्काऊट गाईड विषय भविष्याच्या दृष्टीने गरजेचा – कविता वाघ 

नाशिक:- आनंद मेळावा कार्यक्रमाप्रसंगी विद्यार्थ्यांना मार्गदर्शन करताना भारतीय स्काऊट गाईड नाशिक जिल्हा संघटक कविता वाघ 

नाशिक: मराठा विद्या प्रसारक समाज संस्थेच्या जनता विद्यालय, गोरेराम लेन येथे दिनांक ४ जानेवारी २०२५ रोजी स्काऊट गाईड अंतर्गत ‘आनंद मेळावा - खरी कमाई’ उपक्रम अत्यंत उत्साहात साजरा करण्यात आला. या कार्यक्रमाचे मुख्य आकर्षण म्हणजे प्रमुख पाहुण्यांच्या हस्ते स्काऊट चळवळीचे संस्थापक लॉर्ड बेडेन पॉवेल यांच्या प्रतिमेचे पूजन.  

कार्यक्रमाच्या अध्यक्षस्थानी भारतीय स्काऊट गाईड जिल्हा संघटक कविता वाघ होत्या. आपल्या भाषणात त्यांनी स्काऊट गाईड शिक्षणाचे महत्त्व विशद करताना सांगितले, "विद्यार्थ्यांना स्वावलंबन, नेतृत्वगुण, आणि शिस्त यासारख्या जीवनोपयोगी कौशल्यांचा पाया स्काऊट गाईडमुळे मिळतो. आजच्या युगात हे शिक्षण विद्यार्थ्यांना भावी आयुष्यात यशस्वी होण्यासाठी उपयुक्त ठरत आहे."  

कार्यक्रमाची सुरुवात लॉर्ड बेडेन पॉवेल यांच्या प्रतिमेचे पूजन करून करण्यात आली. यानंतर विद्यार्थ्यांनी विविध खाद्यपदार्थांचे स्टॉल्स लावले होते. उपक्रमात सुमारे ४०-४५ स्टॉल्स उभारण्यात आले. पाणीपुरी, पावभाजी, गुलाबजाम, आणि इतर स्वादिष्ट पदार्थ हे आकर्षण ठरले. स्टॉल्सच्या सजावटीत विद्यार्थ्यांनी आपले सर्जनशील कौशल्य दाखवले.  

विद्यार्थ्यांनी या उपक्रमाद्वारे 'कमवा-शिका' हा मंत्र आत्मसात केला. शाळेच्या मुख्याध्यापिका श्रीम. वाय. बी. गायधनी यांनी विद्यार्थ्यांचे कौतुक करताना सांगितले, "हा उपक्रम विद्यार्थ्यांमध्ये व्यवसायाची तत्त्वे आणि आत्मविश्वास निर्माण करतो. विद्यार्थ्यांचा सहभाग कौतुकास्पद आहे."  

कविता वाघ यांनी विद्यार्थ्यांना स्काऊट गाईडच्या माध्यमातून मिळणाऱ्या शारीरिक, मानसिक, आणि सामाजिक शिक्षणाचे महत्त्व समजावून सांगितले. त्यांनी विद्यार्थ्यांना शिस्तबद्ध आणि जबाबदारीपूर्ण जीवनासाठी स्काऊट गाईडचा सक्रिय उपयोग करण्याचे आवाहन केले.  

कार्यक्रमाचे सूत्रसंचालन श्रीम. एम. एस. पिंगळे यांनी केले, तर प्रास्ताविक जनता विद्यालय गोरेराम लेनच्या मुख्याध्यापिका श्रीम. वाय. बी. गायधनी यांनी केले. आभारप्रदर्शन श्रीम. के. एम. घुमरे यांनी व्यक्त केले.  

या उपक्रमातून विद्यार्थ्यांना व्यवसाय व कौशल्य शिक्षणाचा अनुभव मिळाला. स्काऊट गाईडमधील प्रशिक्षण त्यांना भावी आव्हानांचा सामना करण्यासाठी तयार करेल, अशी अपेक्षा व्यक्त करण्यात आली.  

याप्रसंगी जनता विद्यालय गोरेराम लेन शाळेच्या मुख्याध्यापिका श्रीम‌ वाय.बी.गायधनी , बाल शिक्षण मंदिर गोरेराम लेन शाळेचे मुख्याध्यापक श्री.के.के.तांदळे , भारतीय स्काऊट गाईड नाशिक जिल्हा संघटक कविता वाघ, जनता विद्यालय व बाल शिक्षण मंदिर शाळेचे शालेय समितीचे अध्यक्ष व सदस्य , सर्व शिक्षकवृंद, विद्यार्थीवर्ग व शिक्षकेतर कर्मचारी उपस्थित होते.

 किशोर येवले यांनी पिंच्याक सिल्याट स्पर्धेत रौप्य पदक जिंकून रचला नवा इतिहास

अबू धाबी, 22 डिसेंबर 2024:
अबू धाबी, दुबई येथे 18 ते 22 डिसेंबर 2024 या कालावधीत झालेल्या 20 व्या जागतिक पिंच्याक सिल्याट स्पर्धेत महाराष्ट्र पिंच्याक सिल्याट असोसिएशनचे महासचिव आणि इंडियन पिंच्याक सिल्याट फेडरेशनचे अध्यक्ष मा. श्री. किशोर येवले यांनी भारताचे प्रतिनिधित्व करत रौप्य पदक जिंकून देशासाठी ऐतिहासिक कामगिरी केली आहे.

या स्पर्धेत 44 देशांतील 120 खेळाडूंनी सहभाग नोंदवला होता. किशोर येवले यांच्या यशामुळे पिंच्याक सिल्याट खेळात नवा आदर्श प्रस्थापित झाला असून, त्यांनी युवा खेळाडूंना प्रेरणा दिली आहे. त्यांच्या या यशाबद्दल नाशिक पिंच्याक सिल्याट असोसिएशनचे सचिव नागेश बनसोडे यांनी समस्त नाशिककरांच्या वतीने त्यांचे अभिनंदन केले.

पिंच्याक सिल्याट हा इंडोनेशियन मार्शल आर्ट प्रकार असून, टॅंडींग (फाईट), तुंगल (सिंगल काता), रेगु (ग्रुप काता), गांडा (डेमी फाईट), आणि सोलो (इव्हेंट) अशा पाच प्रकारांत तो खेळला जातो. 1 सप्टेंबर 2020 रोजी भारतीय क्रीडा मंत्रालयाने या खेळाचा समावेश 5% राखीव नोकरभरतीमध्ये केला आहे.

या खेळाला "युवक कल्याण आणि क्रीडा मंत्रालय, भारत सरकार," "भारतीय विश्वविद्यालय संघ," आणि "अखिल भारतीय पोलीस खेळ नियंत्रण मंडळ" यांसारख्या संस्थांची मान्यता असून, तो एशियन गेम्स, युथ गेम्स, आणि एशियन बीच गेम्स यांसारख्या प्रमुख राष्ट्रीय व आंतरराष्ट्रीय स्पर्धांमध्ये अधिकृतपणे खेळला जातो.

गोव्यात 14 मे 2023 रोजी झालेल्या 37 व्या राष्ट्रकुल स्पर्धांमध्ये भारतीय ऑलिम्पिक असोसिएशनने पिंच्याक सिल्याट खेळाचा समावेश केला होता. महाराष्ट्र संघाने मागील 11 वर्षांपासून या खेळात आपले वर्चस्व कायम राखले आहे.

मोक्षदा एकादशी विशेष : 

रंगे विठूचा सोहळा 

 स्वरचित कविता  , कवयित्री:- कु. रोहिणी प्रविण गांगुर्डे 

प्रातिनिधिक चित्र 

 पंढरपूरातला विठ्ठल मायबाप सावळा , 

गळ्यात त्याच्या तुळशीच्या माळा, 

कसं सांगू रे मी तूला 

रंगे विठूचा सोहळा....

भरते विठ्ठल नामाची शाळा, 

जीव आहे त्यात माझा सगळा, 

मला छंद तुझा रे लागला, 

रंगे विठूचा सोहळा... 

भक्तांच्या हातात टाळ तर गळ्यात माळा, 

देव तू आमचा विठू सावळा, 

प्रसिद्ध देव तू माझ्या दडलेला, 

रंगे विठूचा सोहळा...

 जीवन केशरी मराठी विद्यार्थी समूह नाशिकतर्फे "विद्यार्थी करीअर समाधान" उपक्रमाचा शुभारंभ

नाशिक :- शहरातील दहावी व बारावीच्या विद्यार्थ्यांसाठी व त्यांच्यासह इतर विद्यार्थ्यांसाठीसुद्धा जीवन केशरी मराठी विद्यार्थी समूह एक महत्त्वपूर्ण आणि उपयुक्त उपक्रम घेऊन येत आहे. मोफत विद्यार्थी करीअर समाधान - २४x४८ मार्गदर्शन सेवा या नावाने सुरू होणाऱ्या या उपक्रमाचा शुभारंभ १ जानेवारी २०२५ रोजी पासून होणार आहे. विद्यार्थ्यांना त्यांच्या करिअर संदर्भातील अडचणी सोडवून योग्य दिशा दाखवणे हा या उपक्रमाचा मुख्य उद्देश आहे. 

सदरील उपक्रम हा ऑनलाइन पद्धतीने अर्थात व्हाट्सअप आणि ईमेल द्वारे कार्यरत असणार आहे. ह्या उपक्रमासाठी कोणत्याही प्रकारचे शुल्क आकारले जाणार नसून सर्व विद्यार्थ्यांसाठी हा उपक्रम खुला असून इयत्ता , वर्ग , वयोगट इ. कोणत्याही प्रकारची मर्यादा नाही. 

विद्यार्थ्यांनी शालेय आणि महाविद्यालयीन शिक्षणाच्या टप्प्यावर योग्य निर्णय घेणे ही काळाची गरज आहे. परंतु अनेकदा त्यांच्याकडे योग्य मार्गदर्शन उपलब्ध नसते किंवा उपलब्ध मार्गदर्शन अनेकदा सरधोपट असते. त्यामुळे "विद्यार्थी करीअर समाधान" हा उपक्रम विद्यार्थ्यांच्या अडचणी समजून घेत त्यावर सखोल आणि वैयक्तिक मार्गदर्शन प्रदान करेल.  

या उपक्रमाअंतर्गत विद्यार्थी त्यांचे करिअरशी संबंधित प्रश्न व्हाट्सअप क्रमांक 9529195688 किंवा ईमेल आयडी jivankeshrimarathi@gmail.com वर पाठवू शकतात. ही सेवा दररोज दुपारी २ ते सायंकाळी ९ वाजेपर्यंत उपलब्ध असेल. विद्यार्थ्यांनी पाठवलेले प्रश्न अभ्यासून त्यांचे समाधान २४ ते ४८ तासांच्याआत व्हाट्सअप किंवा ईमेलद्वारे करण्यात येईल. विद्यार्थ्यांच्या समस्यांवर उत्तर शोधताना आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स (एआय) चा वापर केला जाईल, तसेच संबंधित विषयातील तज्ज्ञांशी चर्चा करून अचूक मार्गदर्शन दिले जाईल.  

विद्यार्थ्यांच्या विविध अडचणींसाठी या सेवेचा उपयोग होईल, जसे की:  

- शाखा निवड (सायन्स, आर्ट्स, कॉमर्स): कोणती शाखा भविष्यातील करिअरसाठी योग्य आहे?  

- व्यावसायिक अभ्यासक्रम: इंजिनिअरिंग, मेडिकल, चार्टर्ड अकाउंटंट (CA), लॉ अशा क्षेत्रांमध्ये जाण्यासाठी काय तयारी करावी?  

- तंत्रज्ञान क्षेत्र: आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स, डेटा सायन्स, सायबर सिक्युरिटी, मशीन लर्निंग यांसारख्या क्षेत्रांमध्ये करिअरची संधी.  

- स्पर्धा परीक्षा:UPSC, MPSC, बँकिंग, पोलीस भरती अशा परीक्षांची तयारी कशी करावी?  

- इतर संधी: क्रीडा, कला, संगीत, नाट्य, पत्रकारिता यांसारख्या क्षेत्रांमध्ये करिअरची दिशा.  

उपक्रमाच्या शुभारंभाबद्दल विद्यार्थी प्रतिनिधींनी आपले विचार व्यक्त केले आहेत.  

कु. प्रसाद भालेकर, विद्यार्थी प्रतिनिधी यांची प्रतिक्रिया , “विद्यार्थ्यांच्या मनात अनेक प्रश्न असतात, पण ते विचारायची योग्य जागा आणि योग्य व्यक्ती सापडत नाही. हा उपक्रम विद्यार्थ्यांना आपल्या करिअरसाठी योग्य निर्णय घेण्यास निश्चितच उपयुक्त ठरेल.”  

कु. आदित्य रिकामे, विद्यार्थी प्रतिनिधी यांची प्रतिक्रिया, “विद्यार्थ्यांना वाटणारा संभ्रम कमी होण्यासाठी हा उपक्रम महत्त्वाचा आहे. AI तंत्रज्ञानाचा उपयोग करून अचूक आणि तत्काळ मार्गदर्शन मिळणे ही काळाची गरज आहे.”  

शहरातील विद्यार्थ्यांनी या उपक्रमाला चांगला प्रतिसाद दिला आहे. काही विद्यार्थ्यांनी सांगितले की, "करिअर निवडण्यासाठी अनेक पर्याय असल्यामुळे संभ्रम होतो. पण या उपक्रमामुळे योग्य दिशा मिळण्याची खात्री वाटते."  

जीवन केशरी मराठी विद्यार्थी समूहाचे विद्यार्थी प्रतिनिधी म्हणतात, "विद्यार्थ्यांच्या अडचणी समजून घेत त्यांना त्यांच्या भविष्यासाठी योग्य दिशेने मार्गदर्शन करणे हेच आमचे ध्येय आहे."  

१ जानेवारी २०२५ पासून सुरू होणाऱ्या या उपक्रमाचा लाभ विद्यार्थ्यांनी अवश्य घ्यावा!

संपर्क:

व्हाट्सअप क्रमांक : 9529195688  

Email: jivankeshrimarathi@gmail.com  

सेवा वेळ: दुपारी २ ते सायं. ९

कालावधी:- १ जानेवारी २०२५ ते १२ जानेवारी २०२५ अशी असणार आहे. 

नाशिक शहरातील विद्यार्थ्यांसह जिल्ह्यातील व राज्यातील विद्यार्थ्यांसाठीही ह्या उपक्रमाचे द्वार खुले असून आम्ही विद्यार्थ्यांच्या मदतीसाठी तत्पर आहोत व जास्तीत जास्त विद्यार्थ्यांनी ह्या उपक्रमाचा लाभ घ्यावा असे आवाहन विद्यार्थी प्रतिनिधींनी केले आहे.

सदरील उपक्रम इयत्ता दहावी तसेच बारावीच्या विद्यार्थ्यांसाठी उपयुक्त असून त्यांनी आवर्जून ह्यात सहभागी व्हावे असेही उपक्रमाच्या आयोजकांनी केले आहे.

 शूरवीर मराठा ( स्वरचित कविता )

- कवयित्री :- कु. रोहिणी प्रविण गांगुर्डे, विद्यार्थिनी - मविप्र संचलित, जनता विद्यालय, पवननगर, नाशिक

( प्रातिनिधिक चित्र ) 

 

ते मराठ्यांसाठी लढले 

ते स्वराज्याचा नवा दिवाचं ठरले 

चुडीली संपूर्ण दरबार 

नाही केला स्वतःचा कधी विचार 

उज्वल जीवन ते जगले 

ते मराठ्यांसाठी लढले 

तो संसार , तो श्वास 

सोसला किती तास 

कुणी रक्ताशी खेळले

ते मराठ्यांसाठी लढले 

लढली - झगडली जनता 

मग स्वातंत्र्याचा हिंदू शब्द आता 

किल्ल्यांवरती भगवी फडफडले 

ते मराठ्यांसाठी लढले 

हा मराठा शब्द साक्षीला 

करा मुजरा पण त्याला 

पोवाडे गाऊया आपले 

ते मराठ्यांसाठी लढले 

राजमुद्रेच्या या शब्दांवर 

लोकांच्या या मनावर 

भव्य रक्त ते कोसळले 

ते मराठ्यांसाठी लढले 

ते मराठ्यांसाठी लढले 

 ते मराठ्यांसाठी लढले....!